İngiltere'de Çay Kültürü
Kendilerini tam bir çay insanı olarak tasvir eden İngilizler için çay, bir içecek olmaktan çok daha ötededir. Çay içmekle gurur duyan İngilizlerde kişi başı yıllık tüketilen çay miktarı 2 kilogramı bulur. Deyimlerde de sık sık yer alan çay, öğleden sonraların keyif ritüelidir.
İngiltere Çay Tarihi
İngiltere, iklimi nedeniyle çay yetiştirme imkânı olmayan ülkeler arasında yer aldığından İngiltere'nin çay ile tanışması 17. yüzyılı bulur. 17. yüzyılda Avrupalı tüccarlar Çin’den İngiltere’ye çay getirmeye başlar. Ancak Çinliler çayı yalnızca gümüş ve altın para ile satar ve bu da çayın yalnızca üst sınıf tarafından tüketilebilen bir içecek haline gelmesine neden olur.
17. yüzyılın ilk yarısında çeşitli kahvehanelerde satılan çay, günlük olarak tüketilen bir içecek olmayı başaramasa da çaydan hastalıkların tedavisinde yararlanılır. 1700’lü yılların ikinci yarısında İngiltere Kraliçesi'nin başlattığı çay modası ile beraber İngiltere’de çay kültürü gelişmeye başlar.
İngiltere’de çay içmek bir alışkanlık haline dönüşse de çayın son derece yüksek fiyata satılması nedeniyle zorluk yaşanır. Çin’e gönderilen bir grup botanikçi çay yetiştirmeyi öğrenir ve çay fidelerini alarak Hindistan’da yetiştirmeye başlarlar. Çin’de üretilen Seylan çayları sayesinde İngiltere çayı daha ucuza tüketmeye başlar.
İngiliz 5 Çayı Nedir?
İngilizlerin en köklü geleneklerinden birisi olan beş çayı, ikindi çayı olarak da adlandırılır. 19. yüzyılda İngiltere Düşes'i Anna tarafından başlanan 5 çayı ritüeli, Düşes'in öğle ile akşam yemeği arasında çay ve sandviç yemesiyle ortaya çıkar. Düşes'in alışkanlığına misafirleri de dahil olur ve bir süre sonra İngiltere’nin en popüler sosyal ritüellerinden birisine dönüşür.
1900’lü yılların sonunda toplumda yer alan burjuva kadınlar öğleden sonra toplanarak çay içmeye başlar. Genellikle 4 ila 5 arasında yapılan çay toplantılarına kadınlar uzun ipek eldiven ve şapkalarla katılır. Bu alışkanlığın kralın da hoşuna gitmesi ile beraber her akşam sarayda çay partileri düzenlenmeye başlar.
Günümüzde hala devam eden İngiliz 5 çayı alışkanlığı, İngilizlerin arkadaşları ile ikindi vakitlerinde buluşarak çay ve kurabiye içmeleri şeklinde devam eder. İkindi çayında, çay kadar ortam da önemlidir. Evin en rahat ve huzurlu noktası seçilerek şömine ya da pencerenin önüne iki adet masa yerleştirilir. Masanın birinde misafirler otururken diğer masada çay yer alır ve ev sahibi çayı servis eder. Demliğin, misafirlerin oturduğu masada yer alması hoş kabul edilmez.
Beş Çayı Nasıl İçilir?
İngiliz çayı için öncelikle sıcak su kaynatılır ve demliğe koyulur. Su, 94 dereceyken üzerine çay ilave edilir. Çayın sertlik düzeyini damak tadınıza göre ayarlayabilir ve 30 saniye ila 5 dakika bekledikten sonra çayı servis edebilirsiniz. 5 çayını porselen ya da seramik fincanlarda servis etmek önemli olup öncesinde fincanları ısıtmak gerekir. İngiliz çayında sert bir çay olan Seylan çayı kullanıldığından çayın tadını yumuşatmak için %20 oranında süt ilave edilir.
İngiliz ikindi çayı ile beraber tatlı ve tuzlu sandviçler, kurabiyeler ve hamur işleri ikram edilir. İkramlıkların mümkün olduğunca estetik görünmesi son derece önemlidir.
İngiltere 5 Çayı Ritüelinin Kuralları
Zariflikleri ile ön plana çıkan İngilizlerin ritüelleri olan İngiliz beş çayı esnasında dikkat edilmesi gereken bazı kurallar bulunur:
İngiliz 5 çayında, çayın demlenme şekli son derece önemlidir. Sallama çay misafirlere saygısızlık kabul edilirken çay demlemenin püf noktalarına dikkat etmek gerekir.
Çay ile birlikte misafirlere ikram edilen atıştırmalıklar bitirilmediği takdirde misafir sonraki buluşmalara davet edilmez.
5 çayında ikram edilen atıştırmalıkların çatal, kaşık kullanmadan yenilebilecek yiyeceklerden seçilmesi gerekir.